بازشناسی الگوهای زمانی و مکانی در مرتع از دیدگاه دانش بومی عشایر کوچرو ایل بویراحمد

نویسندگان

  • حسین بارانی دانشیار گروه مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
  • غلامعلی حشمتی استاد دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ایران.
  • محمد رحیم فروزه استادیار دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
چکیده مقاله:

ایران کشوری است با فرهنگ کهن که طی زمان­های طولانی ساکنان آن برای تطبیق با حوادث و رویدادهای اطراف خود بنا به سلیقه و ابتکارات محلی در زمینه­های مختلف، طبقه­بندی­ها، اسامی و فن­آوری­های گوناگونی را بوجود آورده­اند. این منابع غنی دانش با سرعتی غیر قابل تصور در حال فرسایش هستند که در واقع بخشی از فرآیند تخریب فرهنگ­های محلی و بومی است؛ لذا حفاظت و گردآوری این اطلاعات از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مطالعه سعی شد تا بخشی از دانش عشایر ایل بویراحمد در زمینۀ بازشناسی زمان و مکان که نقش چشمگیری را در شکل­دهی فعالیت­های گوناگون بهره­برداری در عرصۀ مرتع ایفا می­کند بررسی و مکتوب گردد. این مطالعه در مرتع دیلگان که در زمرۀ مناطق سردسیری استان کهگیلویه و بویراحمد بوده و سکونت­گاه ییلاقی طوایفی از عشایر ایل بویر احمد است، صورت پذیرفت. جهت جمع­آوری اطلاعات از پژوهش مشارکتی بهره گرفته شد. با توجه به اشراف شبانان مجرب به اجزای زمانی و مکانی، مصاحبه­ها به دو قسمت مصاحبه از شبانان و سایر افراد تقسیم گردید و از طریق مصاحبۀ آزاد و مشاهده ضمن کار، اطلاعات لازم دربارۀ دانش ایشان نسبت به تقویم محلی و شناسایی مکان­های پیرامون در مرتع کاوش و ثبت شد. در نهایت متن مصاحبه­ها به شیوۀ تحلیل محتوا تجزیه و ترکیب شده است. نتایج این بررسی مبین آن  است که بومیان منطقه در دانش روایی خود تقویم روزانه و سالانه­ای دارند که فعالیت­های خود را بر طبق آن تنظیم می­نمایند. تقویم روزانه ایشان شامل دوازده بخش است که زمان­های مختلف شبانه روز بر مبنای آن نام­گذاری می­شود. همچنین در تقویم سالانۀ ایشان، ایام مختلف سال در سیزده واحد زمانی متفاوت طبقه­بندی شده­ است که فعالیت­های سالانه عشایر (نظیر کوچ، برداشت محصول، برداشت گیاهان خوراکی و دارویی و ...) منطبق با این تقویم روایی صورت می­پذیرد. با توجه به آنچه که گفته شد توصیه می­شود موضوع شناسایی الگوهای طبقه­بندی و نام­گذاری زمان و مکان در نظام­های سنتی روستایی و ایلیاتی از ناحیه متولیان مدیریت مرتع مورد تحقیق بیشتر قرار گیرد تا امکان تحلیل واقع بینانه­تری از زمینۀ تحقیق پیش رویشان فراهم شده و راهکارهای عملی­تری نیز در جهت پیشبرد اهداف ارائه گردد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

سازوکارهای بومی مدیریت مرتع عشایر کوچنده‌ی ایل کلهر

بشر هم­اکنون و در آینده، برای ادامه­ی حیات خویش بر روی کره­ی­زمین نیازمند بی­چون و چرای منابع طبیعی، به­ویژه مراتع به‌عنوان حیاتی­ترین بستر توسعه­ی پایدار محیط­زیست و پدیده­های اکولوژیک، منبع اصلی تأمین خوراک دام نظام دامداری سنتی و ... می­باشد. این عرصه­ها با 90میلیون هکتار مساحت و حدود 60% کل کشور، دارای  نقشی غیرقابل انکار در محاسبات اقتصادی و اجتماعی کشورمان می­باشند. این منابع ثروت به­رغم ...

متن کامل

سازوکارهای بومی مدیریت مرتع عشایر کوچنده ی ایل کلهر

بشر هم­اکنون و در آینده، برای ادامه­ی حیات خویش بر روی کره­ی­زمین نیازمند بی­چون و چرای منابع طبیعی، به­ویژه مراتع به عنوان حیاتی­ترین بستر توسعه­ی پایدار محیط­زیست و پدیده­های اکولوژیک، منبع اصلی تأمین خوراک دام نظام دامداری سنتی و ... می­باشد. این عرصه­ها با 90میلیون هکتار مساحت و حدود 60% کل کشور، دارای  نقشی غیرقابل انکار در محاسبات اقتصادی و اجتماعی کشورمان می­باشند. این منابع ثروت به­رغم ...

متن کامل

بوم شناسی فرهنگی؛ تحلیل دانش بومی زنان عشایر ایل سلیمانی در فرآیند توسعه پایدار مراتع

دستیابی به توسعه پایدار و رشد اقتصادی از اهداف بزرگ همه کشورهاست و یکی از راه‌های عمده نیل به توسعه پایدار در جامعه عشایری توجه کافی و لازم به دانش بومی کوچ‌نشینان به ویژه زنان است. بر این اساس در این پژوهش مشارکتی سعی شد به معرفی، تشریح و تبیین جایگاه دانش بومی زنان عشایر ایل سلیمانی در فرآیند توسعه پایدار پرداخته شود. حوزه جغرافیایی این پژوهش مناطق زیست عشایر ایل سلیمانی در مرکز و جنوب استان ...

متن کامل

دانش بومی زنان عشایر کلهر در زمین? سیه مال ، ساز? پرتابل ایل

سیاه چادرهای عشایری نماد طراحی درون زا برای معیشتی پایدار و استفاده ای بهینه از ظرفیت های بوم آورد برای دستیبابی به اهداف الگوی زیستی کارآمد کوچندگی است. این معماری اصیل و این ابتکار قومی، به مثابه بخشی از میراث معنوی ایل ها و عشایر شایست? ثبت و نگاهداری است، اما متأسفانه این ساز? اصیل و دانش مرتبط با آن در معرض تهدید جدی است. پژوهش حاضر که با هدف مستندسازی دانش بومی زنان عشایر کوچند? ایل کلهر ...

متن کامل

دانش بومی استفاده از جنگل و مرتع در شهرستان رستم

در این تحقیق با روش میدانی به بررسی کاربرد دانش بومی استفاده از جنگل و مرتع در شهرستان رستم پرداخته شده است. دراین تحقیق، مناطقی از بخش مرکزی شهرستان رستم انتخاب گردید و از بین آن مناطق نیز،­­ روستاهایی که دارای دانش بومی غنی­تر در استفاده از جنگل و مرتع بودند، انتخاب گردیدند و از این میان با روش نمونه­گیری گلوله برفی، افراد مورد مطالعه انتخاب شدند. در این تحقیق از تکینیک­های مشاهده مشارکتی، مش...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 69  شماره 4

صفحات  999- 1015

تاریخ انتشار 2017-02-19

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023